Орон зайг багасгагч технологиуд  (Distance - shrinking technologies)
Даяаршилд нөлөөлж буй нэг гол хүчин зүйл бол техник, технологийн дэвшил юм. DST нь хүмүүсийг илүү хялбар аргаар холбогдох,  дэлхийн өнцөг булан бүрт түргэн шуурхай зорчих, нэгэн зэрэг мэдээллийг хүлээн авах боломжийг олгож байна.
Технологийн дэвшил нь улс төр, эдийн засаг, соёлын салбар дах даяаршлын хурдасгуур болж байна. 


Олон улсын ачаа тээвэрлэлтийн зардал 1930 онтой харьцуулахад


Дэлхийн бараа бүтээгдэхүүний экспортын хэмжээ 1950 онтой харьцуулахад


Шууд хөрөнгө оруулалт 1970 онд 13 тэрбум доллар байсан бол өдгөө 1,8 триллион доллар болжээ


Үндэстэн дамнасан корпорациудын тоо


Цахим бизнес тэр дундаа интернэт худалдаа нь улс орны хөгжилд шинэ боломж, шинэ нөхцөл байдлыг бий болгож байна. Өнөөдөр хил хязгааргүй интернэт орчинд дэлхийн 7 тэрбум хүнээс 3,4 тэрбум гаруй нь холбогдож, улмаар улс орнуудын эдийн засаг платформ эдийн засаг хэлбэрт шилжиж байна
ЯАГААД? ХИЛ ХЯЗГААРГҮЙ ЗАХ ЗЭЭЛ буюу Цахим худалдаа нь улс орнуудад экспортод чиглэсэн худалдааг өсгөж, Дэлхийн зах зээлд хүргэх гол суваг болсоор байна.  Монголд интернэт худалдаа хэр зэрэг хөгжсөн бэ?
Нийт оролцогчдын 92.6% нь Монгол улс дахь интернэт худалдааны хөгжлийн түвшинг дунд зэрэг буюу муу хөгжиж байна гэсэн хариултыг өгсөн. Интернет худалдааны хөгжил нь байгууллага, хэрэглэгч, техник технологи гэсэн гурван талын хөгжилтэй шууд хамааралтай ба эдгээр гурван талт харилцааг зэрэг хөгжүүлж, бүх төрлийн мэдээллийг хүргэх ёстой юм. Уг асуултаас харахад интернэт худалдааны зах зээлийн хөгжил удаан байгаа нь энэ нь ороцогч талуудад тэр дундаа худалдан авагчдад хангалттай мэдээлэл байхгүй байгаатай шууд хамааралтай байгаа юм.
Худалдан авагчид интернэт худалдаанд бэлтгэгдсэн үү?
Хэрэглэгчид интернэт худалдан авалтанд бэлэн байна уу? гэсэн асуултанд нийт оролцогчдын 85.2% нь муу, дунд зэрэг буюу худалдан авагчид бэлтгэгдээгүй, интернэт худалдааны талаар мэдээлэл дутмаг, интернэт худалдан авалт хийхээс айдаг болгоомжилдог нь харагдаж байна. Заавал барьж үзэж сонголт хийдэг, өөрийн захиалсан бараанаас өөр бараа ирнэ, эсвэл бүр ирэхгүй гэж боддог ба хамгийн хямд муу бараа интернэтээр зарагддаг гэсэн өрөөсгөл, уламжлалт бодол байсаар байна.
Та интернэт төлбөр тооцооны системийг хэр найдвартай гэж бодож байна вэ?
Интернэт төлбөр тооцооны системд итгэх итгэлийн талаар уг асуултанд нийт оролцогчдын 77.8% нь ерөнхийдөө дунд зэрэг, сайн гэсэн хариултыг өгсөн бол МАШ МУУ гэсэн хариултыг сонгосон оролцогч байхгүй байгаа нь бүх төрлийн төлбөр тооцооны системд хүмүүсийн итгэх итгэл харьцангуй сайн байгаа нь харагдаж байна. Гэхдээ муу гэсэн хариулт 20%-г эзэлж байгаа нь хэдий аюулгүй гэсэн бодол төсөөлөл байгаа ч бүрэн итгэлтэйгээр итгэж чадахгүй байна. 
Монголд интернэт худалдааны эрх зүйн орчин хэр бүрэлдсэн бэ?
Интернэт худалдаатай холбоотой үйл ажиллагаа явуулахад хууль эрх зүйн орчин хамгийн чухал нөлөөлөл үзүүлдэг. Харин уг судалгааны үр дүнд Монгол дахь интернэт худалдааны хууль зүйн орчин муу ба маш муу гэсэн хариултыг 83.5%-г эзэлж байна. Тухайн харилцагч интернэт гүйлгээ хийж байгаад хувийн мэдээллээ алдвал хэн хариуцлага хүлээх вэ? гэсэн асуулт бүх хүмүүсийн хувьд ойлгомжгүй, мэдээлэлгүй байдаг. 

Манай улсын хувьд ямар онцлог байна?
Хувь хүний болон газар нутгийн онцлог төвлөрлийн байдал, бизнесийн уламжлалт арга барил, төрийн оролцоо, хууль тогтоомж зэрэг нь бусдаас өөр. Хамгийн энгийн жишээ бидэнд мэйль-ээр ирсэн зүйлийг шүүхийн өмнө баталгаатай гэж үздэггүй. Өөрөөр хэлбэл, заавал цаасаар байхыг шаарддаг. Одоо энэ байдлыг өөрчилчихвэл онлайн худалдаа хийхэд нэг алхам ойртлоо гэсэн үг. Ирээдүйн хөгжил бидэнд ойрхон байгаа. Хамгийн гол нь оролцогч талууд нэгдэж ажиллах хэрэгтэй.


Интернэт худалдааны Платформ-д нэгдэх боломж:

• Импорт эрхлэгчид ААН, хувь хүн (Бөөний)
• Retail буюу гаднаас бараа оруулан өөрсдийн дэлгүүр, лангуугаар борлуулагч ААН, хувь хүн
• Хувь хүмүүс (Facebook –ээр борлуулагчид)
• Үндэсний үйлдвэрлэгчид 
Одоогийн бараа эргэлтийн хэмжээ:
• Бэлэн барааны интернет зах зээлийн одоогийн нийт бараа эргэлтийн хэмжээ сарын 300~500 сая төгрөг
• Энэ тоо ойрын 3 жилд 100 дахин өсөх боломжтой

Цахим худалдааны эрх зүйн зохицуулалт:
Цахим худалдаа эрхлэхэд олон талын эрх зүйн зохицуулалт шаардлагатай байдаг. Тухайлбал, хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах, маркетинг, зар сурталчилгаа, шударга өрсөлдөөний асуудал, оюуны өмчийн асуудал, татвар төлөлт, хувь хүн болоод цахим худалдаанд оролцогчдын хувийн мэдээллийн нууцлал, хамгаалалт, цахим гарын үсэг гэх олон асуудал байдаг. Манай улсад цахим худалдааны эрх зүйн зохицуулалт боловсронгуй болоогүйн дээр хэрэглэгчийн эрх зөрчигдсөн тохиолдолд хэрхэн яаж шийдвэрлэх эрх зүйн орчин одоогоор хангалттай бүрдээгүй байна.

Цахим худалдааны олон улсын эрх зүйн зохицуулалт, стандартын тухай:

• Бараа худалдах, худалдан авах олон улсын гэрээний тухай Венийн конвенц 
• Иргэний болон арилжааны асуудлаарх шүүхийн шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрөх тухай Брюсселийн конвенц
• Иргэний болон арилжааны хэргийн асуудлаар гадаадын шүүхийн шийдвэр, маргаан шийдвэрлэх шүүхийн харьяаллын тухай Гаагийн конвенц
• Маргаан шийдвэрлэх шүүхийг сонгох зөвшилцлийн тухай Гаагийн конвенц
• Олон улсын гэрээнд цахим харилцааг ашиглах тухай конвенц
• ЦАХИМ ХУДАЛДААНЫ ЗАГВАР ХУУЛЬ

Монгол Улс дахь цахим худалдааны эрх зүйн зохицуулалтын байдал:

• Иргэний хууль
• Харилцаа холбооны тухай хууль
• Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль 
• Цахим гарын үсгийн тухай хууль

Цахим худалдаанд оролцогч талуудын хууль ёсны эрх, ашиг сонирхлыг хамгаалахад анхаарах зарим асуудал:

• Оюуны өмчийн асуудал
• Хэрэглэгчийн эрх ашгийг хамгаалах асуудал 
• Татварын асуудал
• Өгөгдөл, мэдээллийн хамгаалалт

• Жижиг дунд үйлдвэрүүдийн асуудал нь маркетинг, ложистик, хүний нөөцийн зардалд төсөв байдаггүй. Цахим илүү хямд боломжтой
• Цахим худалдаанд нэгдсэнээр орон даяар маш олон хүнд хямд зардлаар хүрэх, бүтээгдэхүүнээ таниулах, борлуулах сувгаа нэмэх боломж нээгдэнэ
• Ирээдүйд Дэлхийн зах зээлд өөрсдийн бүтээгдэхүүнээ шууд эцсийн хэрэглэгчдэд хүргэх боломж нээгдэнэ